Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu zaprasza na wernisaż wystawy Pieniądz czasu biedy? Banknoty zastępcze z lat 1914-1923.

Pieniądz zastępczy przez wiele dziesiątek lat nie cieszył się w Polsce popularnością. Dopiero przełom XX i XXI w. przyniósł w tej mierze pewien nowy powiew. Zastępcze znaki pieniężne, którymi niegdyś płacono tak samo jak pełnoprawnymi środkami, zostały docenione i stały się tematem przewodnim katalogów oraz muzealnych ekspozycji, czego wyrazem jest także nowa wystawa w grudziądzkim muzeum, prezentująca banknoty zastępcze z lat 1914-1923.

Głównymi cechami tego rodzaju pieniądza były: ograniczona siła nabywcza, terytorium występowania oraz wygląd. Banknoty zastępcze (bony) miały bezpośrednich poprzedników w pieniądzu namiastkowym, wydawanym dawniej w sytuacjach nadzwyczajnych. Emisje takie służyły chwilowemu zaradzeniu brakowi środków płatniczych i miały ulegać wymianie na pełnowartościowe już po ustabilizowaniu się sytuacji politycznej czy gospodarczej, która warunkowała ich powstanie.

Na wystawie prezentowane są pochodzące z kilku państw europejskich najbardziej interesujące egzemplarze papierowych pieniędzy zastępczych, ze szczególnym uwzględnieniem austriackich i niemieckich. Szczególną grupę tworzą banknoty związane bezpośrednio z Grudziądzem, w tym zarówno emisje miasta oraz powiatu, jak i bony obozu dla jeńców alianckich z okresu Wielkiej Wojny.

Pomimo swojego tymczasowego charakteru większość bonów zastępczych bogato ilustrowano, dzięki czemu przybierały formę małych dzieł sztuki. Były też nośnikiem informacji, a nawet propagandy polityczno-historycznej. Czy więc były naprawdę tylko „pieniądzem czasu biedy”?