Rzeka Mień

Rzeka Mień, zwana też Lipianką (za sprawą Lipna, przez które przepływa), jest prawobrzeżnym dopływem Wisły. Pomyka bystro przez Pojezierze Dobrzyńskie. 

Jest to typowa rzeka zwałkowa, a więc najeżona przeszkodami – leżącymi w korycie drzewami, ba – całymi ich zwaliskami piętrzącymi się wysoko ponad lustro wody. Normalny spływ omija takie zwaliska najprościej jak można – wychodząc na brzeg i przenosząc sprzęt. Ale nie kajakarze zwałkowi!
Przecież i dla miłośników tradycyjnego kajakarstwa turystycznego rzeka Mień roztacza swe wdzięki. Ci jednak muszą się liczyć z koniecznością wielu przystanków i mozolnym wyciąganiem kajaku wzdłuż brzegów, a i wywrotki trzeba wkalkulować jako ryzyko wyprawy. W końcu szlak na odcinku od Brzeźna, skąd najlepiej rozpocząć płynięcie, określany jest jako nadzwyczaj uciążliwy i o charakterze górskim (spadek 1,8 – 2,0 promile). I takie rzeki płyną przez nasz piękny region. Zasadniczo spływ można rozpocząć od miejscowości Skępe – 40 km od ujścia – ale tych śmiałków czekają bardzo duże utrudnienia. Rzeczka jest naprawdę niewielka i płytka. 

Na końcowym, prawie 13-kilometrowym odcinku, Mień płynie doliną polodowcową (morena denna) pośród wzniesień stanowiących morenę czołową. Owe wzgórza znacznie złagodniały przez 12 tysięcy lat, jakie upłynęły od ostatniego zlodowacenia, co wiatrom i deszczom należy przypisać. Wzgórza porastają gęste lasy (zwłaszcza sosnowe). Tak to, przechodząc stopniowo w skłon pradoliny Wisły, Mień spieszy żwawo ku tej największej polskiej rzece. 

Po drodze czekają nas też inne atrakcje: dwa stawy młyńskie i zastawki spiętrzające wodę. 


Ciekawostki krajoznawcze 

---

• Skępe (40,0 km do ujścia) położone na kępie pomiędzy jeziorami Wielkim i Świętym lokowane było w 1445 r. przez Mikołaja Kościeleckiego, wojewodę brzesko-kujawskiego. Duży wpływ na rozwój miasteczka mieli sprowadzeni tu w 1499 r. bernardyni. Do dziś największe wrażenie robi późnogotycki, choć swe piętno odcisnęły także kolejne style architektoniczny, zespół klasztorny. Najważniejszym zabytkiem jest słynąc cudami gotycka rzeźba Matki Boskiej Skępskiej. 

• Lipno (23,0 km). Pierwsza znana nazwa miasta brzmiała Lippe, co udokumentowane zostało w przywileju lokacyjnym na prawie chełmińskim wydanym w 1349 r. przez Władysława Siemowita, księcia łęczyckiego i dobrzyńskiego. Najstarszym i najbardziej okazałym zabytkiem jest kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, którego potężną wieże widać niemal z każdego zakątka miasta. Budowę świątyni rozpoczęto w drugiej połowie XIV w. Wzniesiono ją w stylu gotyckim, który pomimo późniejszych ingerencji budowlanych, w dużej części zachował się. Wnętrze zaś to już barok, piękny, bogaty, zachwycający kunsztem twórców. Rokokowy ołtarz główny, przeniesiony ok. roku 1762 z kościoła ojców Bernardynów w pobliskim Skępem, pochodzi z połowy XVII w. W mieście można także zwiedzać także bijący bielą ścian kościół ewangelicko – augsburski (luterański) pw. Św. Trójcy. Świątynię wzniesiono w roku latach 1865- 1868. 3 stycznia 1897 r. w Lipnie przyszła na świat Apolonia Chalupiec, którą znamy pod artystycznym pseudonimem Pola Negri. 

• Żuchowo (32,0 km) znane było jest już od XVI w. jako własność szlachecka. W drugiej połowie XIX stulecia, gdy majątek należał do Gustawa Zielińskiego, wybudowano cegielnię i duży drewniany młyn wodny na Mieni. Obiekt zachował się. Poniżej młyna rozpościera się rezerwat przyrody „Przełom Rzeki Mieni”. Rezerwat ma charakter leśny, utworzony w celu ochrony fragmentu doliny rzeki wraz z jej roślinnością, zwłaszcza łęgami jesionowo - olszowymi. Obserwować można erozję zboczy, osuwiska. 

• Dzierżączka (2,0 km) to stary, zrujnowany stary młyn i zarastająca struga młyńska, a obok zabudowania mieszkalne i gospodarcze. To także ostatni drewniany most przed ujściem do Wisły. Miejsce tyle ciekawe, co bolesne dla odkrytych części ciała - komarów szturmują niemiłosiernie. 

• Nieszawa (- 1,0 km). Komu mało wrażeń, ten może przeprawić się jeszcze przez Wisłę, by nasycić oczy widokiem Nieszawy - miasteczka, które cztery razy przenoszono z miejsca na miejsce, by ostatecznie w 1460 r. osiadło w miejscu, gdzie pozostało do dziś.