Che?m?a

Che?m?a – miasto z 15 tys. mieszka?ców, po?o?one nad jeziorem Che?m?y?skim. W 1251 roku biskup che?mi?ski Heidenryk przeniós? siedzib? biskupi? z Che?mna do Che?m?y – od tego czasu Che?m?a jest miastem. W 1277 roku miasto skutecznie opar?o si? oblegaj?cym Prusom pod wodz? Skumanda. Podczas wojny krzy?acko – polskiej w 1411 roku wojska króla W?adys?awa Jagie??y zaj??y miasto a jego ówczesny w?a?ciciel biskup che?mi?ski Arnold Stapil, z?o?y? ho?d królowi. W 1422 roku wojska polskie posi?kowane przez Tatarów zdoby?y i z?upi?y Che?m??. Po II pokoju toru?skim w 1466 roku miasto nadal nale?a?o do biskupów che?mi?skich. W 1531 roku zosta?o zniszczone przez wielki po?ar, w którym sp?on??y akta i przywileje miejskie. W 1547 roku kolejny biskup che?mi?ski Tiedemann Giese dokona? odnowienia  przywileju lokacyjnego miasta na prawie magdeburskim. Po I rozbiorze Che?m?a przesz?a pod panowanie Prus, maj?tek ko?cielny biskupów oraz kapitu?y che?mi?skiej przeszed? na rzecz skarbu pruskiego. Mieszka?cy Che?m?y  odzyskali niepodleg?o?? w 1920 roku.

Zwiedzanie miasta rozpoczynamy od centrum czyli od rynku, wokó? którego skupionych jest wiele XVIII i XIX wiecznych kamienic. Wychodzimy z rynku ul. Gen. W?. Sikorskiego, mijamy ul. Strzeleck? i docieramy do ul. S?dowej. Id?c ul. S?dow? dochodzimy do ul. Kopernika, przy której wznosi si? ko?ció? ?w. Miko?aja, gotycki, zbudowany w 1 po?owie XIII wieku. W ko?ciele znajduje si? drewniany o?tarz g?ówny z 1612 roku oraz kamienne p?yty nagrobne Bagniewskich z prze?omu XVII i XVIII wieku. Ul. S?dowa biegnie w dó? i dochodzi do pomostu na jeziorze Che?m?y?skim, które ze wzgl?du na wielko?? akwenu stanowi „raj” dla wodniaków. Idziemy ul. Kopernika w lewo  do skrzy?owania z ul. ?azienn?. W tym miejscu usytuowana zosta?a kompozycja plastyczna zwi?zana z B?ogos?awion? Jut?. Juta von Sangerhausen w ?redniowieczu mieszka?a w pobliskich Bielczynach i opiekowa?a si? osobami biednymi i chorymi, codziennie pokonuj?c drog? do Che?m?y. Wed?ug legendy skraca?a sobie drog? przez jezioro, id?c po wodzie. Dalej idziemy na wprost w ul. Tumsk?. Naprzeciwko ul. B?ogos?awionej Juty, po prawej stronie ul. Tumskiej znajduje si? gotycka Brama Kamienna zwana, tak?e Wodn? z XIV wieku, wzniesiona z kamienia polnego oraz ceg?y, o czym mo?na si? przekona? podchodz?c do niej. Brama jest jedyn? pozosta?o?ci? dawnych ?redniowiecznych fortyfikacji miejskich Che?m?y. W g??bi ul. Tumskiej wznosi si? pot??ny korpus konkatedry ?wi?tej Trójcy. Dawna katedra by?a budowana w latach 1251 – 1359, czyli ponad 100 lat. Ko?ció? jest wzniesiony z ceg?y w stylu gotyckim, posiada dwie wie?e. Jest budowl? halow? – posiada naw?  g?ówn? i dwie boczne. We wn?trzu ?wi?tyni znajduj? si? prawdziwe skarby: wczesnobarokowy o?tarz ?wi?tej Trójcy z po?owy XVII wieku, renesansowy nagrobek biskupa Kostki z prze?omu XVI i XVII wieku, fragment polichromii gotyckiej z XIV wieku, liczne epitafia biskupów, stalle gotyckie i sedilia ( miejsca do siedzenia ). Warto pos?ucha? bardzo ?adnego brzmienia XVII wiecznych organów, a tak?e dotkn?? ornatu ( rodzaj szaty liturgicznej) wykonanego z czapraka wezyra tureckiego Kara Mustafy, podarowanego po wiktorii wiede?skiej przez króla Jana III Sobieskiego. Na przestrzeni lat 1251 – 1824 przy katedrze rezydowa?o 49 biskupów che?mi?skich. Z histori? ?wi?tyni wi??e si? jeszcze jedna legenda o ceramicznym kubku, przechowywanym obecnie w skarbcu konkatedry. Jest zwi?zana z zako?czeniem prac na wie?y zbudowanej w 1692 roku przez biskupa Opali?skiego. Koniec prac uczczono zrzuceniem ceramicznego kubka, który o dziwo nie rozbi? si?. Otrzyma? wtedy srebrn? opraw? oraz wygrawerowany opis wydarzenia. By? to zarazem pocz?tek podania, które g?osi?o mniej wi?cej, dopóki katedra b?dzie sta?a nieuszkodzona, dopóty przechowywany kubek b?dzie ca?y. Min??o wiele lat, a? którego? dnia 1950 roku niezdarnej kobiecie podczas ogl?dania wypad? kubek, który roztrzaska? si?. Kubek sklejono ale jeszcze w tym samym roku przesz?a nad miastem burza, podczas której uderzenie pioruna spowodowa?o gwa?towny po?ar ?wi?tynii. I jak tu nie wierzy? legendzie... Na starym cmentarzu przy ul. Che?mi?skiej mo?emy podej?? pod dwie kaplice cmentarne, pochodz?ce z XIX wieku; jedna skrywa szcz?tki rodzinny Zawiszów Czarnych, w?a?cicieli maj?tku w Warszewicach, druga rodziny Kalksteinów, w?a?cicieli maj?tku w Pluskow?sach. Obie rodziny s? niezwykle zas?u?one dla historii i kultury polskiej