Rzeka Noteć
Rzeka (dł. 388 km) wypływa z Jeziora Brdowskiego opodal Izbicy Kujawskiej. To pogranicze województw kujawsko – pomorskiego i wielkopolskiego. W swym górnym biegu płynie przez województwo wielkopolskie, w środkowym przez kujawsko – pomorskie (127 km), wyraźnie dzieląc je na trzy krainy geograficzne: Kujawy, wielkopolską część regionu i pomorską. W dolnym biegu Noteć przepływa przez województwo wielkopolskie i lubuskie, wpadając ostatecznie do Warty.
Gdy Noteć wpada do Kanału Warta – Gopło, jej charakter zmienia się diametralnie i aż do swego ujścia jest szlakiem żeglownym. Noteć uregulowali w połowie XIX stulecia Prusacy, znacznie skracając, nawet zmieniając jej bieg. Rzeka dzieli się na odcinki, którym nadano różne nazwy – w zależności od biegu i szybkości nurtu. Nazwy nadano także kanałom przekopanym na szlaku Noteci. W środkowym biegu szlak żeglownym poprowadzony jest Kanałem Górnonoteckim, który wpada do Kanału Bydgoskiego. Dopiero w Nakle Noteć odzyskuje swą nazwę.
Żeglowny szlak Noteci jest w większej części łącznikiem pomiędzy Wartą w okolicach Konina a …Wartą pod Santokiem, ale przede wszystkim umożliwia płynięcie z Warty na Wisłę poprzez Kanał Bydgoski i dolną Brdę. Z tych powodów kilometraż szlaku liczony jest na poszczególnych odcinkach osobno.
Odcinek Noteci na terenie województwa kujawsko – pomorskiego odznacza się przede wszystkim walorem historycznym, związanym z początkami państwa polskiego – z upadkiem dynastii Popielidów i dojściem do władzy Piasta Kołodzieja, protoplasty królewskiej linii piastowskiej. Kruszwica, gdzie miały się dokonać te brzemienne dla naszego kraju zdarzenia, jest też ośrodkiem sportów wodnych, zwłaszcza wioślarstwa sportowego i żeglarstwa. Leży przecież nad ogromnym i malowniczym jeziorem Gopło.
Z uwagi na długość Noteci ograniczymy się do opisu ciekawostek krajoznawczych na terenie regionu kujawsko – pomorskiego, z dwoma wyjątkami: maleńkimi miejscowościami we wschodniej Wielkopolsce: Noć i Warzymowo. To także ważne, choć mało znane punktu na historycznej mapie.
Ciekawostki krajoznawcze:
• Warzymowo leży dziś nad Kanałem Ślesińskim, ale we wczesnym średniowieczu tu także sięgało Gopło. Zgodnie z tutejszą legendą, w warzymowskim grodzie miał się urodzić się Piast Kołodziej. Stąd zapewne wyprawiał się łodzią do osady Noć – do Rzepichy. Kolejne podania mówią o tym, że w warzymowskim kościele Rzepicha ukryła skarb. Jeśli tak, to w innej świątyni. Wszystkie burze dziejowe przetrwał kościół gotycki wzniesiony w XV w. Relikty grodu Goplan i wzniesionego później na jego zameczku znajdują się w wzgórku nad kanałem.
• Prastara Kruszwica wyznacza północny brzeg ogromnego jeziora Gopło. To tu miała narodzić się Polska. Pewne jest, że Kruszwica była stolicą plemienia Polan rządzonego przez dynastię Popielidów. W drugiej połowie IX w. po obaleniu ostatniego Popiela (w oblężonej przez rebeliantów wieży miały go zjeść myszy) władzę przejął Piast Kołodziej – protoplasta królewskiej dynastii. Goplanie i Polanie stworzyli podwaliny państwa polskiego. Kruszwicę uważa się więc za pierwszą legendarną stolicę Polski. Za panowanie Bolesława Chrobrego, prawdopodobnie w 1013 r., Kruszwica stała się siedzibą biskupstwa kujawskiego (do 1123 r.). Nad Gopłem wznosi się 32-metrowa Mysia Wieża. To pozostałość XIV-wiecznego zamku i najlepiej rozpoznawalny symbol miasteczka. Może się jednak Kruszwica pochwalić znacznie starszą budowlą – monumentalną romańską kolegiatą pw. świętych Piotra i Pawła, wzniesiona w ówczesnej wsi Grodztwo na wschodnim brzegu Gopła. Świątynia powstała zapewne za panowania Bolesława Krzywoustego w latach 1120 - 1140, choć niektórzy badacze cofają wiek kościoła jeszcze o kilkadziesiąt lat. Mogła więc być katedrą.
• Lubostroń (37,0 km) leży na prawym brzegu 1 km od rzeki. Miejscowość słynie z wybudowanego w 1800 r. klasycystycznego pałacu hr. Skórzewskiego, uznawanego za jeden z najpiękniejszych pałaców w Polsce. Budowla wzorowana była na włoskiej Villa Rotonda w Vicenzy. Kopułę pałacu wieńczy brązowa statua Atlasa. Sala Kolumnowa zdobiona jest herbami Orła i Pogoni oraz płaskorzeźbami przedstawiającymi stosunki polsko – krzyżackie.
• Łabiszyn (31,0 km). Wznoszące się na prawym brzegu rzeki kościół i klasztor z 1594 r. są najcenniejszymi zabytkami miasteczka. W krypcie pod posadzką spoczywają członkowie hrabiowskiego rodu Skórzewskich – właścicieli majątku w pobliskim Lubostroniu. Na przykościelnym cmentarzu znajduje się grobowiec książąt Radziwiłłów. Stare Miasto rozbudowało się na wyspie i do dziś zachowało średniowieczny układ uliczek.
• Na wysokości miejscowości Dębinek (16,0 km) znajduje się skrzyżowanie Kanału Górnonoteckiego ze Starą Notecią. Barki mogą płynąć wyłącznie prosto – kanałem. Kajakarze mogą skręcić w lewo – w Starą Noteć, nazywaną na tym odcinku Rynarzewską lub Notecią Środkową. Stąd do Nakła jest 22 km.
• Chobielin (5,0 km do ujścia do skanalizowanej Dolnej Noteci) to najciekawsza miejscowość na Starej Noteci Rynarzewskiej. Źródła podają, że już w roku 1572 istniał tu folwark z młynem. W drugiej połowie XIX wieku majątek stał się własnością niemieckiej rodziny Falkenberg (zachował się mały cmentarzyk tego rodu). Z tego okresu pochodzi wielki szachulcowy budynek młyna. Ogrodzony teren na lewym brzegu rzeki to słynna „strefa zdekomunizowana” – oznakowana przez Radka Sikorskiego już pod koniec lat 80. Polityk (minister spraw zagranicznych w rządzie Donalda Tuska) mieszka w tutejszym XIX-wiecznym dworku.
Organizatorzy spływów kajakowych na Noteci:
Organizator: Włocławski Klub Wodniaków PTTK, www.wkw.wloclawek.pttk.pl.
Spływ Kanałem Ślesińskim w dniach 30.04-3.05 na trasie Konin – Kruszwica.
RTW „Bydgostia” - Sekcja Turystyki Kajakowej,
ul. Żupy 4, 85-026 Bydgoszcz, tel. 52/ 371-27-60,
telefony kontaktowe: kier. Sekcji Zdzisław Piętka – 508 167-525.
Adres poczty elektronicznej: stk@bydgostia.org.pl
Klub organizuje Jubileuszowy Spływ Śladami Praojców w terminie 2– 06.2010 r. na trasie Kruszwica – Bydgoszcz.
Zobacz także
|
|
|
|
|
|
|