Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego

Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego urzeka swą prze­strzenią, malowniczością wysokich stoków, zaciekawia wieko­wymi budowlami i za­chwyca krajobrazem. Tu­rysta pozna tu nadwiślańskie osady, które są odzwierciedleniem kultury i istoty regionu, z dala od miasta spędzi czas na biesiadach i festynach, pozna otaczającą przyrodę, ciekawe pamiątki przeszłości i zjawiska ówczesnej kultury. Ta kraina nie jest miejscem dla osób lubiących łatwe wrażenia, dolina zachwyci przede wszystkim turystów z pasją odkrywania.

O Zespole Parków

W 1993 roku powołano Zespół Nadwiślańskich Parków Krajobrazowych, którego celem było zachowanie swoistych cech krajobrazu, wartości kulturowych oraz ochrona unikalnego środowiska przyrodniczego Doliny Dolnej Wisły

W latach 1998 i 1999 Zespół Parków zmieniał nazwę i był powiększany. Od 2003 roku funkcjonuje jako Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego (ZPKChiN) i składa się z dwóch obszarów chronionych położonych po obu stronach Wisły, od Bydgoszczy do miejscowości Nowe. Zespół Parków Krajobrazowych, rozciągający się na długości około 100 km i powierzchni prawie 60 tysięcy ha. chroni naturalny krajobraz doliny Wisły, jednej z ostatnich dzikich rzek Europy wraz ciągnącymi się wzdłuż jej brzegów łąkami, lasami, stromymi zboczami oraz unikatową roślinnością.

Główne atrakcje

Na terenie Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego znajduje się wiele atrakcji przyrodniczych i historycznych. Godne polecenia jest Chełmno - Miasto Zakochanych ze średniowiecznym układem urbanistycznym, licznymi gotyckimi świątyniami, renesansowym ratuszem i zachowanymi murami miejskimi. W okolicy Chełmna na uwagę zasługuje Góra zamkowa w Starogrodzie - punkt widokowy na dolinę Wisły oraz Twierdza Chełmno - pas umocnień z początku XX w. wybudowany w promieniu 6-8 kilometrów od Chełmna. Ciekawostką dla miłośników przyrody są rezerwaty leśne „Płutowo” „Łęgi na Ostrowiu Panieńskim” i „Ostrów Panieński” oraz dwa rezerwaty stepowe „Zbocza Płutowskie” i „Góra św. Wawrzyńca”.

Po drugiej stronie rzeki w okolicy Świecia na uwagę zasługuje zabytkowa chata w Chrystkowie z 1770 roku pełniąca dzisiaj funkcję Ośrodka Dydaktyczno-Muzealnego i będąca jego symbolem - logiem. Od 1998 roku powstaje tu kolekcja drzew owocowych gromadzonych z doliny Wisły. Niewątpliwą atrakcja jest pokrzyżacki zamek „wodny” w Świeciu, usytuowany w widłach rzeki Wdy i Wisły z ekspozycją muzealną, zachowanymi piwnicami i wieżą - punktem widokowym. Widoczne z zamku, na zachód od Świecia strome zbocze doliny Wisły to Czarcie Góry z aktywną strefą osuwisk. Wzdłuż zboczy przebiega ścieżka dydaktyczna i czarny pieszy szlak turystyczny. Na stromych i urwistych stokach znajdują się drewniane kładki i punkty widokowe na dolinę Wisły.

Inną osobliwością przyrodniczą są jaskinie w okolicy Strzelec Dolnych i Cieleszyna, pomimo iż tworzą płytkie schroniska i nisze skalne zasługują na uwagę, przede wszystkim z powodu rzad­kiego występowania. Pomiędzy Grucznem a Topolinkiem na nasłonecznionych zboczach wykształciły się nietypowe dla naszego kraju zbiorowiska roślin ciepłolubnych, które, jako cenny obiekt przyrodniczy chronione są w Rezerwacie „Ostnicowe Parowy Gruczna”. Spotkać tu można, rzadki już widok pasących się owiec wrzosówek oraz świniarek.

Turystyka

Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego posiada duże znaczenia nie tylko jako „korytarz ekologiczny” migracji fauny i flory ale również jako „korytarz turystyczny” umożliwiający poznanie ciekawych historycznie i przyrodniczo nadwiślańskich terenów.

W celu ułatwienia zwiedzania obszaru Zespołu Parków utworzono tu kilkanaście szlaków pieszych. Dla turystów aktywnych wyznaczono szlaki rowerowe w tym międzynarodowy „Tysiąca jezior” (trasa Euro-Route R-1 Francja-Rosja), regionalny koloru czarnego od Torunia do Tczewa po obu stronach Wisły i lokalny, zielony - dookoła Wisły Bydgoszcz-Chełmno-Bydgoszcz, który w całości liczy ok. 90 km długości. Duże znaczenie, głównie dla turystyki tranzytowej ma odcinek trasy turystyki samochodowej - Szlaku Cystersów (Toruń - Koronowo). Poza szlakami turystycznymi wyznaczono ścieżki przyrodnicze, w Topolnie, w okolicy Świecia i rezerwacie Grabowiec. Główne szlaki kajakowe to Wda i Mątawa.

Spośród jezior godne polecenia jest jezioro Starogrodzkie w okolicy Chełmna będące starorzeczem Wisły. Na jego brzegu znajduje się urządzona plaża i przystań wodna. Idealne warunki dla uprawiania paralotniarstwa tworzą wiatry, które wznoszą się do góry napotykając na wysokie zbocza m. in. w Nowem, Grudziądzu, Chełmnie, Starogrodzie i Unisławiu..

Poza obiektami hotelowymi w Świeciu, Osielsku, Warlubiu, Chełmnie i Nowem swoje usługi oferują gospodarstwa agroturystyczne w okolicznych wsiach. Na terenie Zespołu Parków zlokalizowane są ważne obiekty turystyczne, takie jak Leśny Park Kultury i Wypoczynku w Myślęcinku, ośrodek jazdy konnej, tor saneczkowy oraz stok narciarski w Unisławiu. Istnieje kilka ośrodków jazdy konnej, które towarzyszą gospodarstwom agroturystycznym. Na pograniczu miasta Chełmna i Gminy Stolno znajduje się tor motokrosowy. Festiwal Smaku i Święto Miodu w Grucznie co roku przyciąga rzeszę smakoszy i miłośników tradycyjnych potraw. Podczas dwóch dni trwania imprezy można uczestniczyć w pokazach wypieku chleba, wirowania miodu, prezentacjach produktów spożywczych oraz licznych konkursach. 

Eksplorację Doliny Dolnej Wisły najlepiej zacząć od jednego z głównych miast regionu, Grudziądza, Świecia lub Chełmna.